Ik ben gehecht aan mijn achternaam. Het is onderdeel van mijn identiteit en als ik andere de Bruijns of de Bruyns zie, vraag ik me altijd af of ze familie van me zijn. Ik heb mijn achternaam nooit veranderd in van Helden, mijn mans naam. Maar daarmee is mijn generatie de eerste in mijn stamboom, want mijn naam is tenslotte een naam uit een lange lijn van mannen: de Patriarchale lijn. Bovendien dragen mijn kinderen gewoon de achternaam van hun vader.
Man en momboir…
Moeders, ikzelf en mijn dochters, die hun vaders naam dragen, worden zo makkelijk vergeten in de familiegeschiedenis. Zij worden als minder belangrijk gezien, want daar komt je naam, je identiteit, niet vandaan. Vroeger was dit heel letterlijk: bij erfenissen nam de man, als momboir – voogd – van de vrouw, wier achternaam niet genoemd werd, de nieuwe bezittingen aan. Zo mochten mannen, niet opzettelijk maar uit traditie, bezit nemen van de vrouwen en van de geschiedenis.
Matrilineaire lijn
Nu die tijd gelukkig achter ons is, is het wellicht ook het moment om een andere kijk op achternamen te nemen. Waarom krijgen vrouwen voortaan niet hun achternamen van hun moeders? Ik vroeg me af wat mijn achternaam geweest zou zijn, als je je achternaam van je moeder zou krijgen. Wie waren die vrouwen? Waar kwamen ze vandaan? Kan ik me met die naam identificeren? Ik ga op zoek naar de Matrilineaire lijn.
Gebrandschilderde portretten
Deze zoektocht is de aanleiding voor een reeks nieuwe portretten, waarin ik met behulp van andere vrouwen uit mijn familie, op zoek ga naar onze voormoeders. Ik heb onlangs twee zelfportretten gemaakt als studies voor deze portretreeks. De zelfportretten zijn gebrandschilderd en gecombineerd met een beschilderd canvas of paneel.
Verloren identiteit
Op basis van de verhalen uit de archieven en de ideeën van de vrouwen onderzoek ik wat onze verbinding is met deze voormoeders. Is er een band te vinden tussen de karakters van onze voormoeders met ons zelf? Kun je als vrouw een stukje van deze verloren identiteit terugpakken?
Ik ga er in elk geval achteraan…